Keerpunt is een strategisch spel, waarbij de speler een balans moet vinden tussen inkomen, energie en focus.

Keerpunt - een kaartspel over kosten en kansen

“Een kaartspel zet op natuurlijke wijze een krachtige dialoog tussen de spelers in gang. Dankzij zorgvuldig ontworpen spelregels nodigen de kaarten uit tot strategisch denken en leiden ze uiteindelijk tot besluitvorming. De laagdrempelige opzet en de natuurlijke neiging om de kaarten op te pakken, activeren en motiveren de spelers. Wat het kaartspel bijzonder maakt, is de vlotte speelstijl en het ontwerp dat emoties oproept die aansluiten bij de realiteit, waardoor spelers worden aangespoord om hun ervaringen en verhalen te delen.”

Het kaartspel Keerpunt is ontworpen door Preludens, in samenwerking met welzijnsorganisatie Wijkz, om de verborgen armoede in Den Haag zichtbaar te maken. Meer specifiek richt het spel zich tot inwoners die in financiële problemen zitten, maar nog moeite hebben om hulp te vragen. Deze doelgroep wacht vaak tot het allerlaatste moment, waardoor het bieden van hulp complexer en moeizamer is.

Het is niet bijzonder dat men te lang wacht met hulp zoeken. Dit is een natuurlijke houding, waarbij de doelgroep gehinderd wordt door schaamte, trots en een onderschatting van het probleem. Daarbij zal men eerst proberen zelf het probleem op te lossen, waarna grote stress en moedeloosheid ontstaat. Uiteindelijk hebben we veel inwoners gesproken die niet meer de energie of moed hebben om rekeningen te openen, waardoor het financiële probleem exponentieel groeit.

In samenwerking met welzijnsorganisatie Wijkz en the facilitating company is naar voren dat al veel pogingen zijn gedaan om de doelgroep te benaderen, maar dat deze vaak terughoudend en gesloten reageren. Het blijkt moeizaam om het gesprek op gang te brengen, waardoor er ook geen ruimte onstaat voor gerichte hulpverlening.

Binnen deze context zou het spel ingezet kunnen worden om deze barrière te doorbreken. Meer specifiek is gekozen voor een kaartspel omdat dit de meest natuurlijke vorm van een (ontworpen) spel is. Het kaartspel is laagdrempelig, toegankelijk en is op grote schaal te produceren, waardoor het makkelijk verspreid en ingezet kan worden.

Keerpunt is ontwikkeld in samenwerking met:

Keerpunt is een strategisch spel, waarbij de speler een balans moet vinden tussen inkomen, energie en focus. Wegens onvoorziene omstandigheden kan deze balans verstoord worden en komt de speler in een negatieve spiraal, waarbij men snel onder de armoedegrens kan komen. Hierna beginnen de rekeningen op te stapelen en zal de speler, ook in het spel, een zwaarmoedig, bijna hopeloze emotie ervaren. Gelukkig bestaat er, binnen het spel, een vorm, waarbij de speler hulp kan inschakelen. Hierdoor is het mogelijk uit de problemen te komen. Door op het juiste moment de hulp te benaderen, kunnen grote problemen voorkomen worden.

De kracht van Keerpunt is dat het gebruik maakt van verhalen en voorbeelden uit de praktijk. In vele gesprekken met de doelgroep is duidelijk geworden welke situaties kunnen ontstaan. Tijdens het spelen van dit spel herkennen veel deelnemers de situaties en bijbehorende emoties. De praktijk laat zien dat hierdoor meer ruimte ontstaat om eigen verhalen te delen.

Keerpunt wordt ingezet tijdens workshops vanuit Wijkz, de voedselbank en zelfs religieuze centra, waarbij de doelgroep gezamenlijk het spel spelen. Hierdoor wordt het onderlinge contact vergroot, wordt de eenzaamheid verbroken en ontstaan er onderlinge gesprekken waarbij soms hele heftige verhalen gedeeld worden. Het spel creëert een veilige omgeving waarbinnen de deelnemers het vertrouwen vinden om persoonlijke verhalen te delen.

De tweede stap ligt in de handen van de aanwezige hulpverleners die vooral moeten luisteren en op het juiste moment hulp kunnen bieden.

Keerpunt is als pilot gestart, met een oplage van 700 spellen en een online platform. Het spel wordt breed ingezet binnen het stadsdeel Laak van de Gemeente Den Haag en zal worden opgeschaald naar 2 extra stadsdelen. Vanuit een behoefte om de hulpverlening hanteerbaar te houden, wordt er ook een trainer-trainer programma opgezet, waarmee hulpverleners ook zelfstandig het spel kunnen inzetten tijdens hun dagelijkse werkzaamheden.

De doelgroep zelf is enthousiast over de aanpak. De emoties uit het spel sluiten exact aan bij de emoties waar men dagelijks mee worstelt. Nu de hulpverleners (fictief) in dezelfde situatie komen, wordt het gesprek toegankelijker. Het verschil met andere vormen van hulpverlening is dat men altijd vanuit hulpverlener vs. hulpbehoevende werkt. Tijdens het spelen van dit spel zouden deze rollen zomaar kunnen omdraaien, waarmee een eerlijker, persoonlijker gesprek ontstaat.

"We nemen het spel mee naar alle wijken in Den Haag en spelen daar met de bewoners en professionals. Bewoners hebben het gevoel dat ze volledig in de schulden zitten, maar vaak valt dat heel goed mee en biedt het spel inzichten." Het kaartspel sluit goed aan bij hun gesprekken over armoede en schulden. "Het geeft bewoners direct het idee dat ze iets kunnen veranderen aan hun situatie," aldus Wijkz. "Mensen beseffen dat het niet het laatste moment is om hun situatie aan te pakken. Door te ploeteren wordt het alleen maar zwaarder," In het kaartspel zitten belangrijke hulpverleners van Wijkz, zoals welzijnsmedewerkers en andere professionals. "Ze staan altijd klaar voor de bewoners. En dat geldt ook voor alle andere medewerkers. Iedereen die zich bij een van onze 25 locaties in Laak meldt met een heel specifiek onderwerp, krijgt altijd hulp. No questions asked."